İnsanoğlunun yaşamında doğru veya yanlış olan birçok eylemi görmek mümkündür. Bu fiillere baktığımızda kötü veya iyi eylemlerin meydana gelmesinde toplumun yapısı, örf ve ananeleri etkili olduğu gibi insanın doğuştan gelen ve Rabbimiz tarafında fıtratına işlenen değerlerinde etkili olduğuna şahit olmaktayız.
Rabbimiz bizleri sevgi ve merhamet üzerine var ederek insan olmanın gereğinin sevgi ve merhamet taşımak olduğunu ortaya koymuştur. Ancak insan var edildiği ilk andan itibaren Rabbinin ona verdiği sevgiyi ve merhameti yok ederek kendi öz kardeşini öldürecek kadar canileşmiş, bu suretle de kendine yüklenen vizyondan uzaklaşmıştır.
İnsan denen varlık hayatın gerçeklerini yaşayarak öğrenen, tecrübe etmekle kavrayan, aldanmak veya aldatmak arasında gidip gelen görünüşte güçlü ancak gerçekte aciz bir varlık olarak bazen masum, bazen ise şeytandan daha şeytan olan garip bir yaratıktır.
Rabbimiz insanı özgür var ettiği halde insan insanı köleleştirmiş ve zulüm ile abad olunacağı yanılgısına kapılmıştır. Bunun bir sonucu olarak insanlar zulme uğramamak, kendilerini ve nesillerini korumak adına muhkem mekânlar ve savunma araçları geliştirmiş, toprak edinerek devletleşme yolunu tercih etmiştir.
İnsanoğlu hikaye dinlemeyi sever. Olmadığını bildiği kaf dağının ardındaki anka kuşunun sırtında seyru sefer ederek masallar ülkesindeki perileri görmeyi, yakutlarla bezenmiş tahtları, o tahtlar üzerinde oturan kralların dillere destan topraklarını diline dolamayı çok güzel becerir.
İnsanoğlunun hayatında iki olgu onu zinde tutar ve çalışmaya iter. Bunların biri umut diğeri ise korkudur. İnsanın fıtratından gelen bu iki olgunun doğru yöneltilmesi kulun iki cihan saadetini yakalamasının yegâne anahtarıdır.
