FAİZİN HARAM KILINMASINDAKİ SEBEBLER

Değerli kardeşlerim:

Dünyaya gelen her canlı hayatta kalabilmek adına ihtiyaç duyduğu gereksinimleri vardır. Bu ihtiyaçlar insanoğlu içinde söz konusu olup bunun temini için insanın çaba sarf etmesi gerekliliği Rabbimizin bize verdiği bir ödevdir.

Ancak faiz dediğimiz gerçekte ise çaba sarf etmeden başkasının sırtından geçinmek vardır.

Faizin tanımı nedir diye soracak olursak:

Girişim özgürlüğü ve normal yollardan kâr elde etme isteği dışında emeksiz elde edilen haksız kazanç ve olağan dışı kâr elde etme beklentisinin adıdır.

Faizin haram kılınmasının sebebi nedir?

 İşsizliği arttırması:

Sermayeyi faize yatırıp çalıştırılmadığından istihdam oluşmaz ve işsizliğin önü açılmış olur. Hâlbuki zekât bile duran maldan alınmasının sebebi istihdam oluşturmaktır.

İnsanoğlu faizle ihya olacağını zanneder ama:

يَمْحَقُ اللّٰهُ الرِّبٰوا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِؕ وَاللّٰهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ اَثٖيمٍ

Allah faizi mahveder, sadakaları ise bereketlendirir. Allah küfürde ve günahta ısrar eden hiç kimseyi sevmez. [1]

Baktığımız zaman bu yolla zengin olanların, mallarının ve güçlerinin onları memnun etmediğini görürüz. Daha acısı bu dünyadan tat alamayan bu kimselerin ahrette de büyük bir azapla karşı karşıya kalacak olmalarıdır.

 Yapay fiyat artışlarına sebep olması:

Faiz sebebiyle oluşan istihdam açığının sonucu arz talep dengesindeki hareketlenmeler sonucunda oluşan açık sebebi ile fiyatlar yukarı doğru hareketlenme yaşar, çünkü faizden doğan açığı kapatma çabası istihdam dışı olunca karşılığı olmaz ve karşılık bulan ürünlerin fiyatların yükselmesine sebep olur.

Böylelikle insanların temel ihtiyaçlarına ulaşmaları zorlaşacağından bu bir kul hakkına dönüşür.

Yardımlaşma ve dayanışmayı yok etmesi:

Faiz olgusu, kişinin insani boyutun dışına çıkarak kazanma hırsıyla hayvani dürtülerinin ortaya çıkmasına sebep olur. Aç kalan çakalın veya sırtlanın hemcinslerini yemeye kalkması gibi, düşenin acizliğinden yararlanmaktan çekinmez.

Hâlbuki İslam yardımlaşmayı emreder ve bunun nasıl olması gerektiğini de ortaya koyar:

يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا اتَّقُوا اللّٰهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبٰٓوا اِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِن۪ينَ

 Ey iman edenler! Allah’tan korkun ve gerçekten iman etmiş iseniz faizden kalanı bırakın. [2]

Merhamet gibi insani değerleri zayıflatması, bencilliği körükleyip para ve nüfuz kazanma hırsını kamçılaması ve ekonomik krizlere yol açması gibi birçok olumsuz yönleri nedeniyle Rabbimiz kullarının yararına bu uygulamayı haram kılmıştır.

Rabbimiz bütün uyarılarına rağmen faizden vazgeçmeyenlere şöyle seslenmektedir:

 

اَلَّذ۪ينَ يَأْكُلُونَ الرِّبٰوا لَا يَقُومُونَ اِلَّا كَمَا يَقُومُ الَّذ۪ي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّۜ

Faiz yiyenler ancak şeytanın çarparak sersemlettiği kimse gibi kalkarlar.

 ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَالُٓوا اِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبٰواۢ

Bunun sebebi onların, "Alım satım da ancak faiz gibidir" demeleridir.

وَاَحَلَّ اللّٰهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبٰواۜ

Hâlbuki Allah alım satımı helâl, faizi ise haram kılmıştır. [3]

Bu noktada faize meyilli olan veya yiyenlerin şu itirazlarını duymaktayız: “ Vadeli satışla faiz arasında bir fark yok ki!”

Vade farkında mülkiyeti satıcıda olan malın belli bir zaman içerisinde taksitli şekilde satışında, satıcının kayba uğramaması adına koyulan fiyat üzerinden sabit bir fiyatla, açık ifadelerle ve sonradan üzerine fark koymamak üzerine akitleşmeyi ifade ederken:

Faiz ise malın üzerinden değil, o malı almak için kullanılan mübadele aracı olan para veya benzeri bir aracın üzerinden alınan fazlalığı ifade eder.

Kısaca verilen bir borçtan istenen fazlalığı ifade eder. Hâlbuki Rabbimiz şunu ifade etmektedir:

يَٓا اَيُّهَا الَّذٖينَ اٰمَنُوا لَا تَأْكُلُٓوا اَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ اِلَّٓا اَنْ تَكُونَ تِجَارَةً

Ey iman edenler! Mallarınızı aranızda haksızlıkla yemeyin; ancak karşılıklı rızaya dayanan ticaret yoluyla yiyin. [4]

Bu gerçekleri bilen birçok kardeşimiz kendince fetvalar bularak bu günahtan sıyrılacağını sanmaktadır.

Yok! İhtiyaç kredisi, yok! Konut kredisi vs gibi konularda yol aramaya kalkanlar bilsin ki, sizin zarurete sokup ta aldığınız o mallar yarın mahşerde boynunuza dolanacaktır.

Kişi için zaruret nedir?

Ölmeyecek kadar haram olan şeylerden kullanmasıdır. Bu meseleyi etraflıca konuşabiliriz ama sonuç olarak kitabımız zarureti bu şekilde ortaya koymuştur.

Şöyle sorularla karşılaşıyoruz! Finans kurumlarından veya faizsiz sistem altında kaynak sağlayan sistemleri kullanmamızda bir sakınca var mıdır?

1.Bu sistemlerin tamamı Bankacılık Denetleme Kurumu kanunlarına göre çalışmaktadırlar. Haliyle kendi aralarında yaptıkları alışverişlerinde ve paranın değerlendirmesinde faiz uygulamalarını kullanmaktadırlar. Haliyle faiz uygulanan bir mali kurumun parasının da faiz olacağı bir gerçektir.

2.Faizsiz sistem adı altında çalıştığı iddiasında olan kurumların hiçbir şekilde ticaret dışında bir çalışma sistemi içinde olmamaları gereklidir. Yapılan antlaşmalarda para ve türevleri değil, mal satışı yolu ile ticaret olması gereklidir.

3.Faizsiz mal satışı yaptığını söyleyen firmaların mutlaka malın mülkiyetine sahip olması ve öyle satış yapması gereklidir. Eğer ki parayı verip benim adıma şu malı al diye alıcıya para verirse bununda İslam’ın ticaret hukuku kaidelerine uygunluğu söz konusu olmaz.

Leasing sistemi ile ilgilide çokça sorular gelmektedir. Leasing nedir?

Bu sistemde kiralama söz konusudur. Yani mülkiyet hakkı kiralayanda, kullanım hakkı ise kiracıdadır. Kiralamanın sonunda da kiracıya belli bir miktar üzerinden satış söz konusudur. Fıkıhta buna İcâre denmektedir ve helaldir.

Aynı cins malların peşin veya veresiye takasından doğacak fazlalık faiz olduğu gibi, veresiye verilen bir malın tekrar aynı şekilde geri istenmesinde uğranacak zararda haksız kazancı ifade eder.

Bu anlattıklarımız ışığında şunu söyleyebiliriz ki! İslam’da satışı yapılan bir malın faize girmemesinin tek yolu vardır: oda ticarettir. Bu ticaret ister peşin, isterse vadeli olsun hüküm aynıdır.

Şunu ifade etmeliyiz ki, faiz demek; Karşılığı olmayan fazlalık demektir.

Bu anlattıklarımız sonrasında aramızda buna bulaşıp ta pişman olanların durumu nedir?

Rabbimiz bunu şöyle ifade ediyor:

 فَمَنْ جَٓاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّه۪ فَانْتَهٰى فَلَهُ مَا سَلَفَۜ وَاَمْرُهُٓ اِلَى اللّٰهِۜ

Artık kime Allah’tan bir öğüt erişir de faizciliği bırakırsa geçmişte yaptığı kendisine aittir, işi de Allah’a kalmıştır.

Bu durumda olan kardeşlerimiz bolca tövbe ederek, Allah yolunda sadaka vererek işlediği günahların telafisi için çaba sarf etmesi gerekir.

Ancak dayanamayıp tekrar eskiye dönerse Rabbimiz onun durumunu şöylece açıklamaktadır:

وَمَنْ عَادَ فَاُو۬لٰٓئِكَ اَصْحَابُ النَّارِۚ هُمْ ف۪يهَا خَالِدُونَ

 Kim de yine faizciliğe dönerse işte bunlar orada devamlı kalmak üzere cehennemliklerdir.[5]

Eğer öğüt almamakta ısrar eder ve faize kılıf bulmaya çalışırsak:

فَاِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللّٰهِ وَرَسُولِه۪ۚ وَاِنْ تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُ۫سُ اَمْوَالِكُمْۚ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ

 Bunu yapmazsanız Allah ve Resulü tarafından size bir savaş açıldığını bilin. Eğer tövbe ederseniz, haksızlık etmemek ve haksızlığa uğramamak üzere anaparanız sizindir. [6]

Değerli kardeşlerim:

Bu hususun ne kadar tehlikeli olduğunu arz etmeye çalıştık. Kısacık bir dünya hayatı için kendimizi ve ailemizi yakıtı taşlar ve insanlar olan cehenneme sürüklemenin akıllı bir kimsenin yapacağı bir iş olmadığını tekrar ifade etmiş olalım!

Rabbim bizleri faizle iş yapmaktan, faize bulaşmaktan muhafaza eylesin!

Rabbim bizleri dünyada kimseye muhtaç bırakmasın!

Rabbim rızasına uygun işler yapabilmeyi bizlere nasip eylesin!

 

 

---

[1] Bakara 276

[2] bakara 278

[3] Bakara 275

[4] Nisa 29

[5] bakara 275

[6] bakara 279